Asertywność jest ważnym i popularnym obszarem rozwoju osobistego. W skrócie oznacza umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i poglądów z zachowaniem własnych granic i przy poszanowaniu granic innych osób. Asertywność to także umiejętność odmawiania, mówienia – nie – wtedy kiedy się nie zgadzamy z innymi ludźmi. To zdolność stanowczego lecz łagodnego wyznaczania własnego terytorium przy poszanowaniu terytorium innych. Zachowania asertywne dają poczucie mocy, wiary w siebie i we własne możliwości.

Asertywność jest także zdolnością komunikowania się z innymi ludźmi przy zachowaniu własnej odrębności i bez narzucania swojego zdania. Istotą asertywności jest przekonanie, że każdy ma prawo do bycia sobą, czyli do wyrażania myśli i poglądów, do zarządzania własnym czasem i do osobistych decyzji. Wbrew pozorom nie jest to łatwe jednak każdy ale to każdy może wyćwiczyć te umiejętności w sobie.

Jan Ferguson, autorka książki „Asertywność doskonała” sformułowała kartę 10 praw człowieka , zgodnie z którą każdy z nas ma prawo:

1. Prosić o to czego chce – co nie oznacza, że musi to dostać;
2. Wyrażać swoje zdanie, uczucia i emocje – asertywnie czyli adekwatnie do sytuacji;
3. Nie być dyskryminowanym;
4. Samodzielnie podejmować decyzje i ponosić ich konsekwencje;
5. Decydować czy chce się angażować w innych problemy – nie musi stale się poświęcać dla innych;
6. Popełniać błędy i uczyć się na nich bez poczucia winy;
7. Dostawać to za co płaci – gdy coś kupuje czy korzysta z usług;
8. Zmieniać swoje decyzje – rozwijamy się i nie musimy zawsze mieć tego samego zdania;
9. Do prywatności;
10. Odnieść sukces – nie należy pomniejszać swoich osiągnięć, tylko cieszyć się nimi.

Jak ćwiczyć asertywność?

Jedną z możliwości jest założenie dziennika, w którym zapisujemy codziennie nie asertywne cechy, zachowania, które chcemy zmienić. Obok wprowadzamy wyznaczone cele: krótkoterminowe i długoterminowe. Następnie sporządzamy sposoby realizacji, przeszkody oraz odnotowujemy efekty podjętych działań. W dzienniku wyróżniamy sukcesy i porażki. Dziennik jest narzędziem pracy nad sobą, codzienne wpisy powinny być motywujące i dostosowane do naszych możliwości, stylu życia. Ten sposób wymaga samodyscypliny ale plusem jest konkretna analiza, którą sami sporządzamy.  Na efekty nie trzeba długo czekać!

Kolejny trening asertywności jest związany z wizualizacją. Pomyśl o konkretnej sytuacji i zastanów się jakie zachowanie jest dla Ciebie optymalnie asertywne. Wyobraź sobie nowe, asertywne zachowanie. Zaplanuj co w danej sytuacji możesz powiedzieć i zrobić. Następnie wyobraź sobie kilka możliwych reakcji innych ludzi. Ty zachowujesz się spokojnie, z godnością i jesteś pewny siebie. Poświęć kilka minut dziennie na ćwiczenia aż przygotujesz się i będziesz mógł użyć nowych umiejętności w rzeczywistości.

Osoby, które mają kłopot z asertywnością mają trudność z wyrażaniem własnych opinii, szczególnie tych, które mogą spotkać się z brakiem przychylności czy akceptacji. W tym przypadku również wskazany jest trening. Mamy kolejny wariant, w którym korzystamy z siły wyobraźni.  W tej sytuacji możesz wyobrażać sobie, że otwarcie i bezpośrednio wyrażasz opinię, z którą ktoś się nie zgadza ale co do której Ty jesteś przekonany. Wielokrotne wyobrażanie sobie różnych scenariuszy sprawia, że w realnej sytuacji gdy przedstawiamy trudną do przyjęcia przez innych opinię, możemy przestać zachowywać się defensywnie, obawiać konfrontacji i zyskać dystans wobec reakcji innych.

Dzięki asertywności pozostajemy w bardziej autentycznych relacjach z innymi ludźmi. Konfrontując się, wyrażając spokojnie i wprost swoje zdanie, nawet niepopularne, pokazujemy się w całości, pozwalamy się pełniej poznać i jesteśmy wiarygodni. Pamiętajmy, że trening czyni mistrza!