Zaburzenia lękowe – nerwice
Czym są zaburzenia lękowe?
Zaburzenia lękowe, inaczej nazywane są zaburzeniami nerwicowymi, to zaburzenia natury psychologicznej, które mają bardzo różne symptomy. Osoba zdaje sobie zazwyczaj sprawę ze swoich objawów, ale przeżywa przed nimi lęk.
Zaburzenia lękowe to cały zespół zaburzeń, w których główną rolę odgrywają czynniki psychologiczne. Mogą mieć bardzo różne symptomy i przebieg. Przeczytaj jakie są rodzaje zaburzeń nerwicowych.
Jak często występują zaburzenia lękowe (nerwice)?
Nerwica jest przykładem choroby cywilizacyjnej. Rozpowszechnienie nerwic narasta. Niektóre źródła podają, że objawy nerwicy przejawia około 20% populacji.
Przyczyny zaburzeń nerwicowych (lękowych)
Zaburzenia lękowe przyczyny:
- czynniki biologiczne: stan fizyczny, stan układu nerwowego, wrodzone cechy temperamentalne, zaburzenia neurotransmiterów;
- czynniki społeczne: rodzina i praca;
- przeżycia traumatyczne: urazy psychiczne i stres przewlekły;
- stres;
- czynniki sytuacyjne (nadmiar obowiązków, zbyt wiele zmian w krótkim okresie czasu);
Zaburzenia lękowe w postaci fobii
Lęk wywołany przez określone sytuacje czy przedmioty, które obiektywnie nie są niebezpieczne. Osoba w charakterystyczny sposób unika tych sytuacji lub z przerażeniem przeżywa ich pojawienie się. Lęk fobiczny często współistnieje z depresją. Do fobii należy np. agorafobia związana z lękiem przed otwartą przestrzenią, przed obecnością tłumu, strachem przed wyjściem z domu. Fobie społeczne koncentrują się wokół obawy przed oceną przez innych ludzi skupionych w małych grupach, często związane są z niską samooceną i strachem przed krytyką. Specyficzne postacie fobii – lęk ograniczony do specyficznych sytuacji jak np. bliskość zwierząt, wysokość, ciemność. Kontakt z taką sytuacją może wywołać panikę.
Zaburzenia lękowe z napadami lęku panicznego
Charakterystyczną cechą są nawracające napady lęku, które nie są ograniczone do konkretnej sytuacji, i których nie można przewidzieć. Do powszechnych objawów należy:
- przyspieszone bicie serca;
- ból w klatce piersiowej;
- duszności;
- zawroty głowy.
Osoba cierpiąca przeżywa narastające uczucie strachu bez wyraźnej przyczyny. Napady trwają kilka minut.
Lęk uogólniony
Długotrwale występujące napięcie i zaniepokojenie. Często bez żadnej wyraźnej przyczyny bądź dotyczące ogólnych, życiowych spraw. Osoby te często martwią się na zapas bądź przejmują mało istotnymi sprawami. Utrudnia to codzienne funkcjonowanie i odbiera radość życia.
Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane
Zaburzenie, w którym obecne są zarówno objawy lęku jak i depresji. Obydwa pojawiają się w umiarkowanym stopniu i powodują obniżenie poziomu życia.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (nerwica natręctw)
Do charakterystycznych cech tego zaburzenia należą nawracające myśli lub natrętne czynności. Często towarzyszy im uczucie przykrości. Osoba chora próbuje się im bezskutecznie opierać, budzą w nim sprzeciw, choć są mimowolne. Są to często rytuały, które mają zmniejszyć lęk, choć postrzegane są jako bezsensowne i nieefektywne. Często natręctwom towarzyszy depresja.
Zaburzenia stresowe pourazowe (PTSD)
Występują po sytuacjach zagrażających życiu, katastrofach, np. klęskach żywiołowych, wojnach, wypadkach komunikacyjnych, gwałtach, torturach, aktach terroryzmu. Typowe objawy to:
- ciągłe powracania do przykrych wydarzeń we wspomnieniach lub snach;
- utrata zainteresowań;
- unikanie ludzi;
- odrętwienie;
- unikanie sytuacji lub miejsc przypominających zdarzenie;
- uczucie strachu, paniki.
Zaburzenia somatyczne
Osoba chora odczuwa ból, źle się czuje ma wyraźne objawy fizyczne, ale badania nie wykazują zmian chorobowych. Może przejść w stan hipochondryczny, kiedy chory domaga się badań i leczenia, mimo braku stanu chorobowego. Warto pamiętać o tym, że zaburzenia somatyczne nie są symulacją. Osoba realnie i faktycznie odczuwa ból i dyskomfort.
Neurastenia
Cechą charakterystyczną neurastenii jest zmęczenie. Może być fizyczne (nadmierne zmęczenie po małym wysiłku, uczucie wyczerpania, nadmierna senność) lub psychologiczne (umysłowe – brak umiejętności skupienia się, szybka utrata zdolności koncentracji, wyczerpanie po krótkotrwałym wysiłku).
Neurastenia prowadzi do obniżenia nastroju oraz spadku efektywności. Chora osoba często ma problem z odpoczynkiem, który nie przynosi oczekiwanej regeneracji. Bywa nadwrażliwa na bodźce (wszystko ją denerwuje, przeszkadza jej). Staje się płaczliwa, rozdrażniona. Takie zachowanie często powoduje irytację otoczenia i wzmaga samotność i obniżenie nastroju chorego.
Metodą powszechnie stosowaną w leczeniu zaburzeń lękowych jest psychoterapia, która skupia się na uczeniu pozytywnego myślenia i radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i stresem. Psychoterapia ma na celu zmianę zachowania i zrozumienie własnych objawów. Prawidłowa interpretacja objawów pozwala przerwać mechanizm błędnego koła (lęk nasila objawy, które nasilają lęk). Często stosuje się terapię poznawczo-behawioralną. Skuteczna jest także terapia psychodynamiczna, która pozwala dotrzeć do przyczyn objawów i rozwiązać konflikty intrapsychiczne. W wielu przypadkach stosuje się również farmakoterapię. Leczenie ma przynieść poprawę w postaci całkowitego ustąpienia objawów lub umiejętności reagowania na ich występowanie i radzenie sobie z nimi w sposób korzystny.
Współcześnie powodzeniem cieszą się terapie online przez skype, które są skuteczne w wielu życiowych i psychicznych trudnościach. Psychoterapia przez skype korzysta z tej samej gamy czynników leczących co terapia twarzą w twarz. Jest to m.in. komunikacja w czasie rzeczywistym zarówno werbalna jak i niewerbalna, kontakt wzrokowy, sojusz terapeutyczny oraz różne elementy z języka ciała. W najbliższym czasie stanie się jednym z najważniejszych instrumentów ochrony zdrowia, ze względu na rozwój nowoczesnych technologii a także współczesne tendencje.